Ո՞ՐՆ ԷՐ ԱՐՑԱԽԻ ԲԱՆԱԿԻ ՀԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Երբ հարց է ծագում, որ Արցախի Բանակը Արցախյան պատերազմի ժամանակ հերոսություններ է գործել դա փաստ է, և դա հերքել ոչ մեկ չի կարող, սակայն չգիտես ինչու միշտ նշվում է Արցախի բանակ, ոչ թե Հայկական Կամավորական բանակ: Այս երկուսի միջեւ տարբերությունը շատ է, քանի որ պետք է հաշվի առնել իրական պատկերը պատերազմի ժամանակ: Բազմիցս գրել եմ ԱՍՖԱԼՏԻ ՓԻԴԱՅԻՆՆԵՐԻ ու Ազատամարտիկների տարբերությունների մասին: Այդ նույն իրավիճակը կրկնվում էր նաև Արցախում, հայրենանվեր տղաների անձնազոհությունը դասալիք տականքների կողմից յուրացվում էր տարբեր ձևերով: Այդպիսի մի դրվագի մասին հրապարակվեց վերջերս հայկական տեղեկատվական կայքերում` « Ռոբերտ Քոչարյանը Սասուն Միքայելյանին խնդրել է, որ գրվի նրա ջոկատի մեջ, բայց կռվին չմասնակցի » խորագրով: Պատերազմի ժամանակ շատ սրիկաներ և տականքներ օգտվեցին հնարավորությունից ու դարձան հերոսներ, իրականում նրանք իրենց կանանց փեշի տակից դուրս չէին գալիս: Սակայն պատերազմի դաշտում գտնվողների հաղթանակների փառքը այնքան մեծ էր, որ տարբեր լեգենդներ էին պատմում: Անգամ Իրաքի նախագահ Սադդամ Հուսեյն հայտարարել էր, « Որ եթե ունենա Արցախի Բանակի զինվորների պես հերոսներ, ապա ծնկի կբերի Ամերիկան »  : Չգիտեմ, թե այդ լուրերը ինչքանով էր ճշմարիտ, սակայն որպես ականատես մի քանի օտարազգի բարձրաստիճան սպաների ասածները Արցախի Բանակի մասին համոզում էին ԱՐՑԱԽԻ ԲԱՆԱԿԻ ՀԶՈՐՈՒԹՅԱՆ լեգենդը: Իսկ ովքե՞ր էին ԱՐՑԱԽԻ ԲԱՆԱԿԻ հիմնական ուժը: Դրանք հիմնականում ՀԱՅԱՍՏԱՆՑԻ կամավոր Ազատամարտիկներն էին: Ինչու եմ նշում ՀԱՅԱՍՏԱՆՑԻ, քանի որ շատ կարևոր է այդ… Հայաստանից գնացած կամավոր Ազատամարտիկները ԵՐԲԵՔ չեն փորձել տարբերություն դնել իրենց եւ Արցախցիների միջեւ, եւ ես չեմ ճանաչում որեւէ ԱԶԱՏԱՄԱՐՏԻԿԻ, որը տարբերություն է դրել: Մեր համար եղել է ՄԵԿ ԱԶԳ, ՄԵԿ ՆՊԱՏԱԿ կարգախոսը: Մինչդեռ Արցախում բազմիցս անգամ եղել եմ ականատես, երբ ծաղրում էին մեզ` Հայաստանցիներիս անվանելով մեզ « ԿԱՏՈՒ ԿՌԱՍԿԱՏՎՈՂՆԵՐ » : Մինչդեռ Արցախյան ռազմաճակատի ամենավտանգավոր տեղամասերում կռվում էին Հայաստանցի տղաների կամավորական ջոկատները, Հազիվ թե գտնվեր արցախի մի ջոկատ, որտեղ իրենց քաջությունը ցուցաբերած չլինի հայաստանցի տղաները: Չնայած ամեն անգամ, երբ հայտնվում էր մի տականք, որը փորձում էր ծաղրել կամ չար կատակնել անել հայաստանցիների հասցեին, գտնվում էր մի ազնիվ արցախցի, որը հենց ինքն էր պատժում այդ չարախոսին: Հասկացնելով, որ Հայաստանցի կամավորների վրա է պատերազմի ողջ ծանրությունը: Սակայն տականքը տականք է, անկախ նրանից թե դա հայաստանցի է թե արցախցի: Պատերազմի տարիներին բազմիցս անգամ ականատես եմ եղել այդպիսի դեպքերի երբ Ստեփանակերտում « ԿՌՎՈՂ » արցախցիներից փորձում   էին   գտնել   ամեն  մի   ձեւ , որպեսզի   իրենց    ՊԱԶԻՑԻԱ     չուղարկեն,  ( ՃԱԿԱՏԱՅԻՆ  ԳԻԾ ) Ստեփանակերտում     շատերը   խուսափում   էին   ճակատային  գիծ    գնալ,  նույնիսկ կրակում էին իրենց ոտքերին կամ ձեռքերին, գերադասում էին լինել հաշմանդամ, միայն թե հեռու մնան ճակատից:  Այդ   ժամանակ, անգամ,    որպես  ՇՏՌԱՖՆԻԿՆԵՐ  (Տուգանային գումարտակ )   կարող   էին     հայտնվեն  ճակատային   գծում:   Մինչդեռ    ՀԱՅԱՍՏԱՆՑԻ   ԱԶԱՏԱՄԱՐՏԻԿՆԵՐԸ,    առանց    որեւ   երկմտանքի, կամավոր մեկնում   էին   ճակատ…  Մինչդեռ    Ղարաբաղցի   այդ    տեսակի    տականքները    hայաստանցի    Ազատամարտիկներին    ծաղրելով    կոչում     էին   « ԿԱՏՈՒ   ԿՌԱՍԿԱ    ՏՎՈՂՆԵՐ…  » ;   Եւ   արդյունքում     այդ    ԱՍՖԱԼՏԻ   ՓԻԴԱՅԻՆՆԵՐԸ     գրավեցին    Ոչ   միայն   ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ,     այլ    նաեւ    ԼԵՌՆԱՅԻՆ   ԱՐՑԱԽԻ    ԻՆՔՆԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ:   Եւ Ադրբեջանի  իշխանությունների համար դարձած ԱՐՑԱԽԻ ԲԱՆԱԿԻ   հզորությունը  հիմնված էր Հայաստանցի  Կամավորական  ջոկատների վրա, ոչ թե առանձնասենյակներում հարբեցողությամբ  զբաղվող   գեներալնրի  վրա:  Բոլոր Ազատամարտիկների համար,  անկախ  թե դա արցախցի  է  կամ  թե   սփյուռքահայ,  հայաստանցի  է, թե այլազգի,  արժեքները  մնացել են նույնը` Մեկ ազգ, մեկ Հայրենիք, մինչդեռ արցախցիներից  շատերի  համար հայաստանցի կամավորները մնալու են Կատու կռասկա տվողներ… 

 

2013-08-06 VH

http://www.1in.am/arm/armenia_politics_204571.html